Mobilisatie, Verzet, Bevrijding Voorthuizen

Leo’s wieg staat in Holland Mills, ongeveer 45 km ten noorden van Ottawa, in West Portland County (tegenwoordig Papineau County), Quebec. Leo wordt op 4 juli 1918 gedoopt te St-Louis-de-France, Poltimore. Leo is de tweede zoon van Edward Clyne (1890-1956) en Sophie Claire Jeanne Cardinal (1888-1978).

Leo’s ouders trouwen op 22 april 1912 te Perth, Ontario. Leo’s vader is kaasboer van beroep. De zuivelindustrie vormt het hart van de landbouw in de streek rondom Poltimore. Leo’s ouders krijgen in totaal vijf kinderen: Henry “Harry” James (1913-2005), Marguerite (1916), die overlijdt bij de geboorte, Veronica Melia Mary (1920-1958) en Dennis (1923-2006). Dennis gaat ook het leger in en dient bij de 5th Canadian Armoured Brigade Canadian Army.

Staand van links naar rechts: Leo, Henry en Dennis
Zittend van links naar rechts: vader Edward, Veronica en moeder Clare (foto familie Clyne)

Als Leo 13 jaar is verlaat hij de basisschool, hij gaat werken als boer en houthakker. Hij is een aantal jaren in dienst bij Sylvio Boivion te Notre-Dame-de-Laclette. In zijn vrije tijd gaat Leo graag zwemmen en speelt hij voetbal. Tevens is hij lid van de Lacrosse Club.

Canadese Leger
Op 1 juni 1941 meldt Leo zich bij het Canadese leger. Leo heeft geen militaire achtergrond, spreekt alleen Engels. Hij is 1.66 m lang, weegt bijna 70 kg, heeft bruin haar, grijze ogen en een litteken links op zijn neus.Bij het District Depot Military District #3 in Kingston begint Leo zijn trainingsprogramma. Na 27 dagen training wordt Leo naar het #31 Training Center te Cornwall, Ontario, gestuurd. Leo, die interesse heeft om mecanicien te worden, wordt op 27 augustus naar Camp Borden, ongeveer 100 km ten noorden van Toronto, gestuurd. In Camp Borden vervolgt Leo zijn trainingsprogramma bij het Canadian Armoured Corps Advanced Training Centre. In oktober, als Leo nog steeds in Camp Borden is, wordt hij toegevoegd aan de Royal Canadian Dragoons. Met de rang van Trooper wordt Leo met de Royal Canadian Dragoons naar Europa gestuurd in november 1941.

Verenigd Koninkrijk
De beginperiode in het Verenigd Koninkrijk loopt voor Leo niet zoals hij verwacht. Op 8 januari 1942 wordt hij opgenomen in het ziekenhuis met roodvonk. Eind februari 1942, als hij ontslagen wordt uit het ziekenhuis, keert hij terug bij de Royal Canadian Dragoons en behaalt hij zijn rijbewijs voor gemotoriseerde voertuigen. In de zomer van 1943 vraagt Leo toestemming om te trouwen met Georgina Hampson. Georgina Hampson is geboren op 23 september 1921 in Liverpool, Lancashire, Verenigd Koninkrijk. Leo en Georgina leren elkaar kennen in de zomer van 1942. Op 17 oktober treedt Leo in het huwelijk met Georgina te Liverpool.Als Leo op 25 oktober 1943 terugkeert van zijn verlof wordt hij toegevoegd aan de 1st Canadian Armoured Corps Reinforcement Unit en is hij een gekwalificeerde bestuurder van een tank.

Begin 1944 ontvangt Leo de CSVM-medaille en bijbehorende gesp voor zijn vrijwillige dienstperiode buiten Canada.

Leo, foto familie Clyne

In februari 1944 wordt Leo verscheept naar Italië. Op 3 maart arriveert hij in Italië. Leo is nu onderdeel van de 5th Canadian Armoured Division en behoort tot de Reinforcements. Ook in Italië volgt Leo trainingscursussen. In april 1944 een cursus ‘Pioneer skills’ en later mag hij zich bestuurder/mecanicien van een Sherman V tank noemen. Hij is klaar en wacht om toegevoegd te worden aan een unit aan de frontlinie. Op 3 september wordt hij toegevoegd aan het B-Squadron van het 9th Canadian Armoured Regiment, de British Columbia Dragoons. Zij zijn sinds december 1943 in Italië en sinds mei 1944 vechten zij aan het front. Als Leo wordt toegevoegd aan de British Columbia Dragoons hebben de geallieerden net de Gotic Line weten te doorbreken. De British Columbia Dragoons hebben bij de doorbraak een hoge prijs betaald. Slechts een derde van hun tanks is operationeel in staat om ingezet te worden aan het front.

Schouder insigne (BCD Historical Collection, Okanagan Military Museum)

De volgende dag ondersteunt het B-Squadron de infanterie bij de opmars naar het noorden. De opmars gaat langs de kustlijn van de Adriatische Zee. Het terrein bestaat voornamelijk uit rivieren en heuvelruggen. Als het terrein eenmaal in handen is, dan ligt de weg naar Rimini open. Vanwege het terrein duurt de voortgang richting het noorden veel langer dan men verwacht.

Uiteindelijk valt Rimini op 21 september in handen van de geallieerden. De British Columbia Dragoons slaan hun kamp op 6 km ten westen van Rimini op, nog steeds binnen bereik van vijandelijk vuur. Slecht weer weerhoudt de geallieerden er van hun opmars voort te zetten.

Leo’s regiment wordt op 11 oktober als één van de twee ondersteunende Armoured Divisions toegevoegd aan een internationale groep die onder commando komt te staan van de Brigade Cumberland. Tijdens een campagne die achttien dagen zou duren veroveren de Cumberland- troepen 20 kilometer. De opdracht die de troepen moeten uitvoeren is vooral druk houden op de terugtrekkende vijandelijke troepen richting Ravenna.

In november van 1944 vaardigt de Field Marshal orders uit voor een offensief met als doel de inname van Bologna en Ravenna. Het C-Squadron van de British Columbia Dragoons krijgt de taak om een bruggenhoofd te slaan over de rivier de Montone. De overige squadrons, inclusief Leo’s B-Squadron, dient ondersteuning te geven aan het Westminster Regiment en die na de oversteek van de Montone bij San Pancrazio dienen door te stoten naar Godo en Piangipane tot aan de rivier de Lamone.

Godo wordt veroverd op 4 december, Ravenna de volgende dag. De opmars komt tot stilstand aan de oevers van de rivier de Lamone vanwege slechte weersomstandigheden. Na een herzien plan, dat wordt opgesteld op 6 december, krijgen de British Columbia Dragoons de taak om de aanval te openen om de rivier de Lamone over te steken te Villanova. Op 10 december start de aanval. In drie weken tijd veroveren de geallieerden 16 km terrein.

De British Columbia Dragoons en Leo vieren kerst 1944 te Villanova. Voor alle troepen van het A- en B-Squadron wordt het kerstdiner geserveerd op 24 december 1944: kalkoen en plumpudding. Nog voor het einde van het jaar 1944 wordt Operatie Syria aangekondigd. Operatie Syria moet de vijandelijke legers, nog steeds aanwezig ten noorden van Ravenna, verdrijven en de rechterflank van de geallieerden, die nog steeds onder vijandelijk vuur ligt, veiligstellen. De uitkomst van de operatie zal afhangen van de snelle verovering van twee bruggen over het Canale di Bonifica. De opdracht om de twee bruggen te veroveren wordt de taak van de British Columbia Dragoons. De vijandelijke troepen die de Canadezen tegenover zich vinden is de 114e Jaeger Division. Operatie Syria start op 2 januari 1945. Op de tweede dag rond 12.00 uur veroveren Leo’s Dragoons met de engineers de eerste brug. De tweede brug wordt in de loop van de middag veroverd. Het zal de laatste gevechtsoperatie van Leo en de British Columbia Dragoons in Italië te zijn. Op 7 januari worden de British Columbia Dragoons afgelost door de Governor General’s Horse Guards. De volgende dag keren ze terug naar het kamp bij Villanova. Twee dagen later verplaatsen ze zich naar Cervia, 25 km ten zuiden van Ravenna. Aangekomen in Cervia luiden de orders dat het de verwachting is dat de British Columbia Dragoons de volgende zes weken in Cervia zullen verblijven.

Op 14 januari 1945 wordt een herdenkingsdienst gehouden. De ‘Rol of Honour’ wordt voorgedragen voor de kameraden die sinds 20 september 1944 gesneuveld zijn. De Last Post wordt geblazen, twee minuten stilte wordt in acht genomen en de Reveille wordt geblazen.

Leo Clyne links, foto familie Clyne

Op 6 februari 1945 krijgen de British Columbia Dragoons orders om de komende 48 uur paraat te staan. Het is de start van Operatie Gold Flake. Met Operatie Gold Flake zullen de British Columbia Dragoons en Leo onder strikte geheimhouding worden verplaatst naar België. Voor het transport van start kan gaan worden alle herkenningstekens op zowel materieel als bij de manschappen verwijderd. Na drie dagen van verplaatsing komen de British Columbia Dragoons aan in Leghorn (Livorno). Het is van hieruit dat het transport overzee naar Marseille (Frankrijk) zal starten.

Op 20 februari 1945 verlaat Leo Italië om twee dagen later aan te komen in Marseille, Zuid-Frankrijk. Strikte geheimhouding van de operatie is nog steeds van toepassing en contact met de lokale bevolking en het tonen van voorwerpen uit Italië is ten strengste verboden. In Marseille ontvangen de British Columbia Dragoons nieuwe orders voor transport naar Roulers, Zuidwest-België. Het gehele regiment is op 1 maart 1945 gearriveerd in Roulers. De verwachting is dat de British Columbia Dragoons in reserve zullen blijven tot eind april 1945. Dit geeft Leo net als andere soldaten de mogelijkheid om met verlof (negen dagen) te gaan naar Engeland. Op 18 maart bezoekt Field Marshal Montgomery de British Columbia Dragoons in Roulers. Op witte donderdag ontvangen de British Columbia Dragoons orders om zich voor te bereiden op vertrek richting frontlijn. Op 2 april arriveren ze in Malden, Nederland.

De IJssel en de Neder-Rijn vormen de verdedigingslinie voor de Duitse eenheden die het westen van Nederland bezetten. Als op 14 april de 1ste Canadese infanteriedivisie de buitenwijken van Apeldoorn nadert en de 49ste divisie Arnhem verovert, wordt Operatie Cleanser afgekondigd. Operatie Cleanser betekent de aanval richting het IJsselmeer. De operatie bestaat uit vijf fases:
Fase 1: De verovering van de hoger gelegen gebieden bij Terlet; Fase 2: De verovering van Otterlo; Fase 3: De verovering van Barneveld; Fase 4: Het afsnijden van de weg Terschuur – Voorthuizen ten westen van Voorthuizen; Fase 5: De verovering van Nijkerk en het bereiken van het IJsselmeer.

Het hoofddoel van de operatie is het afsnijden van de Duitse legereenheden ten westen van de rivier de IJssel die zich willen hergroeperen achter de Grebbelinie. Tijdens de gehele operatie hebben de Duitsers nooit door gehad dat het de 5de Canadese tankdivisie is die hun zuidelijke flank aanvalt. Als de Canadezen eenmaal de rivieren zijn overgestoken, hebben de Duitse troepen drie mogelijke vluchtwegen om zich achter de Grebbelinie terug te trekken: 1: een noordelijke route via het IJsselmeer en dan per boot naar Amsterdam; 2: een centrale route van Apeldoorn naar Amersfoort langs Voorthuizen (dat op een knooppunt van wegen ligt); 3: een zuidelijke route via Otterlo en Ede.

Operatie Cleanser (BCD Historical Collection, Okanagan Military Museum)

De inschatting is dat zo’n 20.000 tot 30.000 vijandelijke manschappen zich in het gebied bevinden. De gehele operatie moet worden voltooid in vier dagen en gaat van start op zaterdag 14 april om 15.00 uur.Vertrekpunt voor de British Columbia Dragoons, het B-Squadron met Leo, is Arnhem, Valkenhuizen. Tijdens fase 1 moet Leo’s B-Squadron het hoger gelegen gebied ten westen van Terlet veroveren. Als het doel is bereikt zal het B-Squadron in reserve worden gehouden voor fase 2. Om 06.30 uur op zondag 15 april start Operatie Cleanser voor het B-Squadron. Volgens order wordt de opmars richting Terlet gestart. De aanval begint door dicht beboste zandheuvels voordat open terrein wordt bereikt. Om 08.45 uur bereikt het B-Squadron zijn doel en wordt om 10.00 uur afgelost. Het B-Squadron trekt zich terug bij Terlet. Om 18.00 uur verplaatst het B-Squadron zich naar Deelen om de 8th New Brunswick Hussars af te lossen. Om 22.00 uur ontvangen de British Columbia Dragoons orders om zich voor te bereiden op de aanval noordwaarts richting Voorthuizen om daar de rijksweg af te snijden. Om 01.30 uur op maandag 16 april 1945 wordt een warme maaltijd uitgedeeld. Ontbijt wordt uitgedeeld om 05.00 uur. Orders luiden: als Barneveld is veroverd door de Lord Strathcona’s Horse is het de taak van de British Columbia Dragoons om door te stoten naar Voorthuizen. In Voorthuizen zijn de 361e Volks Grenadier Division en de 6e Fallschirm- jäger Division, één van de laatste elitetroepen, gelegerd.
Eerst willen de British Columbia Dragoons Otterlo veroveren en Otterlo als uitvalbasis gebruiken richting het IJsselmeer. Om 12.00 uur vertrekken de British Columbia Dragoons richting Otterlo maar hun opmars wordt vertraagd door het vele verkeer. Om 13.15 uur ontvangen de British Columbia Dragoons nieuwe orders: vijandelijke troepen houden stand bij Barneveld. Ten noorden van Otterlo zouden 600 tot 2000 vijandelijke troepen zich in de bossen bevinden. Verkenningstroepen zullen de route verkennen tot aan Kootwijkerbroek. De verkenningstroepen zullen vervolgens het B-Squadron (met Leo) instructies geven om Kootwijkerbroek, Garderbroek en de spoorbaan Amersfoort – Apeldoorn bij het Aanschotergat te veroveren. Eenmaal bij de spoorbaan zal men staand houden tot de order worden gegeven om Voorthuizen in te nemen. Zodra het C-Squadron de weg ten noorden van Voorthuizen heeft ingenomen, zal het B-Squadron de rijksweg ten oosten van Voorthuizen innemen.

BCD Historical Collection, Okanagan Military Museum

Om 16.15 uur verovert het B-Squadron Garderbroek en ontvangt het orders om door te stomen naar de spoorbaan bij het Aanschotergat. Om ongeveer 18.30 uur ontvangt het B-Squadron vijandelijke tegenstand als ze de spoorbaan naderen. Om 19.35 uur steekt het B-Squadron de spoorbaan over en gaat verder aan de oostkant van Voorthuizen. Om 20.15 uur bereikt het B-Squadron zijn doel en verzamelt zich in de omgeving nadat eerst de bosrijke omgeving wordt veroverd op vijandelijke troepen. Om 23.00 uur wordt een warme maaltijd uitgedeeld aan de manschappen.

Canadezen in de Hoofdstraat Voorthuizen

Op 17 april 1945, om 00.30 uur, krijgt het B-Squadron te maken met een tegenaanval. Ongeveer 50 vijandelijke manschappen doen een tegenaanval. De aanval wordt afgeslagen en om 02.30 uur is het weer rustig. Een tweede tegenaanval begint om ongeveer 05.37 uur. Fallschirmjäger van de 6de SS Divisie, in de leeftijd van 13 tot 16 jaar die zich aan het terugtrekken zijn uit de richting Apeldoorn, weten onder dekking van grondmist het kamp van het B-Squadron binnen te dringen. Bij de tegenaanval worden granaten en bazooka’s gebruikt. Het B-Squadron weet de aanval af te slaan en maakt 150 tot 200 krijgsgevangenen. Lieutenant Hurst ontvangt hiervoor het Military Cross voor het afslaan van de tegenaanval met behulp van vlammenwerpers.

Het is bij deze tegenaanval dat Trooper Leopold Christopher Clyne, No 2 Troop, B-Squadron van de British Columbia Dragoons gewond raakt als hij uit zijn tank probeert te ontsnappen. Trooper Clyne overlijdt aan zijn verwondingen op weg naar het ziekenhuis, dinsdag 17 april 1945, 26 jaar oud.
Een brief, getekend 4 mei 1945, wordt naar zijn vrouw Georgina verstuurd om haar te informeren over de dood van haar man.

Leo’s zoon wordt geboren eind 1945…

War Diary British Columbia Dragoons, April 1944

Leo wordt eerst begraven in Otterlo. Later wordt hij herbegraven op de Canadese Oorlogsbegraafplaats te Groesbeek, graf XIV. G. 11.

Op zondag 27 mei 1945 wordt de herdenkingsdienst gehouden voor Canadese soldaten die achterblijven in West-Europa.

Ontroerend bericht dat een jaar later op woensdag 17 april 1946 in ‘The Ottawa Citizen’ staat:

Clyne in fond and loving memory of a dear son and brother, Tpr. Leo Clyne, killed in Holland April 17, 1945.

He Little knew when leaving home, he would no more return.

That he in death so soon would sleep, and leave us here to mourn.

We do not know the pain he Bore, we did not see him die.

We only know he passed away, and couldn’t say goodbye.


Mother, dad, sister and brothers.

Zijn onderscheidingen:

- 1939-1945 Star
- France & Germany Star
- War Medal 1939-1945
- Defence Medal
- Canadian Volunteer Service Medal with Clasp

Document uit de militaire archieven van National Library and Archives Canada.